Endokrin rahatsızlıklar ve hormonal bozukluklar dişeti rahatsızlıklarına direkt sebep olabildiği gibi, doku cevabını bozarak yara iyileşme mekanizmalarını etkileyip ikincil olarak ta dişeti rahatsızlıklarının seyrini kötü etkileyebilir.
Özellikle diyabet (kontrol altında olmayan) pek çok uzun dönem ciddi durumlara sebebiyet verir. Bunlar yara iyileşme mekanizmalarının etkilenmesi ve kişinin enfeksiyonlara karşı cevabını etkilemesi sonucu ortaya çıkan durumlardır.
Dudak köşelerinde çatlaklar, enfeksiyon eğiliminde artış, ağız kuruluğu, dil ve dokularda yanma, tükürük akışında azalma, ağız florasında değişiklikler (özellikle mantar içeriğinde artış), buna bağlı olarak artan diş çürükleri, dişeti rahatsızlıkları, apse problemleri, diş kayıpları, kanama, kötü ağız kokusu, gecikmiş ya da anormal yara iyileşmesi meydana gelir. Tabiki tüm bu durumlar diyabet hastasının genel durumunu sıkıntıya sokacağı gibi , kontrol altında olmayan diyabette ağız ve diş sorunlarının çözümünü zorlaştıran kısır bir döngüye girilmesine sebep olur.
Özetle diyabet dişeti rahatsızlığı için bir risk faktörü iken dişeti rahatsızlığı da diyabetin bir komplikasyonu olarak kabul görmüştür. İç içe geçmiş bir sebep-sonuç ilişkisidir.
Böylesine birbiri ile sıkı ilişkili bu iki hastalık ile karşılaşılınca ne yapılması gerekir?
Diyabet hastasının ayrıntılı ağız muayenesi yapılarak enfeksiyon odakları ve bunların tedavileri süratle belirlenmelidir. Daha sonrasında hastayı diyabet açısından takip eden doktoruna mutlaka yapılması planlanan işlemleri açıklayan bir konsültasyon ile yönlendirmek tedaviye başlamadan önce zorunludur. Tıp hekimi ile yapılan işbirliği ağızdaki enfeksiyonları temizlerken hastanın diyabetinin kontrol altına alınmasını da sağlayacaktır. Çünkü biliyoruz ki ağızdaki enfeksiyon odakları kesinlikle diyabeti kontrol dışı bırakacaktır.
Her hastalık gibi diyabet rahatsızlığı da kontrol altında ise diyabet hastasına yapılamayacak diş tedavisi bulunmamaktadır. En önemli kural hasta-diş hekimi-tıp hekiminin işbirliği ile çalışması, hastanın kontrol periyodlarına ve evde bakım kurallarına ihmal etmeden uymasıdır. Diyabet hastalarına tavsiyeler: rutin genel tıp ve diş hekimi kontrollerini asla ihmal etmemeliler. Diş hekimlerinin onlar için oluşturacağı rutin tedavi ve kontrol periyodlarını ihmal etmezler ise hem genel sağlıkları hem de ağız-diş sağlıkları güvence altında olacaktır.
