Dolgu Nedir?

Dolgu; çürük nedeniyle zarar görmüş ya da travma nedeniyle madde kaybına uğramış, kırılmış dişlerin yeniden restore edilmesi için uygulanan en temel tedavi yöntemidir. Günümüzde dolgu yapımı için çok farklı materyaller kullanılmaktadır.

Kompozit Dolgular

Yaygın olarak ışınlı dolgu ya da beyaz dolgu isimleriyle anılan kompozit dolgu içerisinde silikon dioksit parçacıkları bulunan bir çeşit plastik karışımıdır. Çürük temizlenip kavite dediğimiz diş boşluğu hazırlanır. Kompozit dolgunun dişe bağlanması için adeziv sistem (bonding) dediğimiz özel bir yöntem kullanılır. Led ışık ya da halojen ışık cihazlarıyla kompozit malzemesinin dişe kimyasal bağlanması gerçekleşir.

Dişten ekstra aşındırma yapılmasına gerek duyulmadan sadece çürüğün temizlenmesi yeterlidir. Kalan diş dokuları desteklendiği için son derece dayanıklıdır. Kompozit dolgular diş ile bütünleşir, düşmesi söz konusu değildir. Renk seçeneklerinin olması her bölgede kullanım kolaylığı ve yüksek estetik sonuç sağlar. Uygulama konusunda hassasiyet gösterildiği takdirde uzun yıllar ağızda kullanılabilir.

Madde kaybı miktarına bağlı olarak tercih edilen fiber ile güçlendirilmiş kompozit dolgular ve seramik içerikli kompozit dolgular gelişmekte olan kompozit teknolojileridir. Dayanıklılık açısından avantajlıdırlar.

Porselen Dolgular (Inley –Onley)

Ciddi madde kaybına uğramış ancak kaplama yapılmasına gerek duyulmayan dişlerin porselen dolgularla restore edilmesi mümkündür.

İlk seansta çürük temizlenip gerekli düzenlemeler yapılır. Ardından ölçü alınıp diş geçici dolgu ile kapatılır. Laboratuvar ortamında porselen dolgu hazırlanır ve ikinci seansta dolgunun diş ile uyumu, yüksekliği rengi kontrol edilerek dişe yapıştırılır. Yüksek cilalanabilme özelliği sayesinde plak tutulumu çok azdır.

Cad cam teknolojileri sayesinde dijital ölçü ve bilgisayar destekli üretim iki seans arasındaki süreyi en aza indirir. Hata payı sıfıra yakındır. Estetik uyum mükemmeldir doğala en yakın restorasyonlar üretilir.

Cam İyonomer Dolgular

Kolay uygulanabilmeleri ve dişi çürüklere karşı koruyan florür içermeleri nedeniyle çocukların süt dişlerinde kullanılır. Yetişkinlerdeyse uzun süreli geçici dolgu maddesi olarak kullanılır. Geleneksel cam iyonomer dolgular; kompozit dolgulara göre zayıftır. Estetik açıdansa doğal diş rengine göre daha opak ve mat görünür.

Amalgam Dolgular

Amalgam, oda sıcaklığında sıvı halde bulunan bir metal olan cıva ile katı halde bulunan gümüş, kalay, bakır, çinko gibi diğer metal tozlarının karıştırılmasıyla elde edilen özel bir alaşımdır, kolay uygulanabilme, düşük maliyet gibi özelliklerinden dolayı uzun yıllar kullanılmıştır. Estetik olmaması, diş ile sadece fiziksel bağlantı kurması, basınç ve ısı farkında deformasyona uğraması gibi nedenlerden dolayı kliniğimizde uygulanmamaktadır.

Diş Çatlak ve Kırıkları

Çatlak Diş Sendromu

Pek çok fiziksel faktör dişlerde çatlak hatta kırık gelişimine sebep olabilir. Çatlak dişte görülen semptomlar değişkenlik gösterdiği için teşhis oldukça zordur. Uzun bir süre boyunca hasta şikayetleri devam edebilir.

Hastalar genellikle kaynağını belirlemekte zorlandıkları değişen yoğunlukta ve uzun süredir devam eden bir ağrı hikayesi bildirirler. Bu ağrıya soğuk hassasiyeti eşlik edebilir. Özellikle çiğnerken vakum etkisi yaratan gıdaların çiğnenmesi sırasında hissedilen bu keskin ağrının kaynağı çoğunlukla tespit edilemez. Bu durum “çatlak diş sendromu” olarak bilinir. Semptomlar çatlağın derinliğine, ilerleme yönüne ve çatlak hattına dahil olan dokuya bağlı olarak değişkenlik gösterebilir.

Diş Çatlağının Sebepleri Nelerdir?

Diş çatlaklarının temel sebebi fiziksel kuvvetlerdir, özellikle bruksizm dediğimiz diş sıkma gıcırdatma alışkanlığı, travma, ısı değişikliğine bağlı olarak amalgam dolgularda meydana gelen genleşme büzülme, aniden ısırılan sert bir gıda, para fonksiyonel alışkanlıklar, dişlerdeki erken ve dengesiz temaslar, var olan dolgu ya da kaplamaların doğru kapanış ilişkisinde olmamasıdır. Ancak zaman her zaman diş çatlaklarının sebebi tespit edilemeyebilir.

Diş Çatlaklarının Tedavisi Mümkün Müdür?

Başarılı bir tedavi için erken teşhis önemlidir. Radyografik ve klinik muayeneye ek olarak birtakım ısırma testleri, vitalite testleri, termal testler, eğer çatlak yüzeysel ise halojen ışık ile muayene oldukça faydalı olmaktadır. Görsel olarak teşhisin konulabilmesi için bazen ilgili dişteki restorasyonun uzaklaştırılması ya da şüpheli sahanın cerrahi olarak açılması gerekebilir. Sebep ortadan kaldırılmaz ve çatlak tedavi edilmezse diş kırıkları olasıdır.

Çatlak dişin tedavi yöntemi çatlağın yeri derinliği ve yönüne bağlı olarak belirlenir. Eğer çatlak ya da kırık mine tabakası seviyesinde ise takipte kalınabilir ya da şikâyetin boyutuna göre kompozit dolgulardan destek alınabilir. Dentin tabakası seviyesindeki çatlağın derinliğine göre dolgu ya da kaplama tercih edilir. Ancak çatlak dişin damar sinir paketini etkilemiş ise kök kanal tedavisi yapılmalıdır. Ardından kalan diş dokularının desteklenmesi açısından kaplama yapılması uygun olacaktır.

Kök çatlak ve kırıklarında ne yazık ki tedavi şansı giderek azalmaktadır. Kırık kök hizasındaki diş etinde de enfeksiyon gelişme riski artar. Yüksek oranda dişin çekimi söz konusudur.

Tedavinin ardından çiğneme kuvvetlerini dengeleyecek bir gece plağı kullanılmalıdır. Erken temaslar düzenlenmelidir. Dengeli bir kapanış sağlanmalıdır. Periyodik kontrollerde dişin durumu takip edilmelidir.