Derin diş çürükleri nasıl temizlenir?
Diş hekimliğinde yapılan araştırmalar ve gelişen teknolojilerle birlikte her bir problemin kendine özgü tedavi yöntemleri oluşmaya başlamıştır. Teknolojik gelişmelerden önce, kullanılan dolgu malzemelerinin ve çürük temizleme aletlerinin, dişin yapısı üzerine etkileri bilinmiyordu. Günümüzde ise tüm bunların etkileri bilinmekte ve her geçen gün daha doku dostu malzemeler üretilip, yeni teknikler geliştirilmektedir. Sonuç olarak artık her boyutta çürükler ayrı özel teknikler ile temizlenmektedir.
Çürük neden oluşur?
Yediğimiz gıdalar iyi temizlenemediği zaman dişlerin etrafında kalırlar ve gıda artıklarını tüketerek yaşayan mikroorganizmalar bu bölgelere yerleşirler. Bu mikroorganizmaların ürettikleri maddeler ise bizim diş dokumuzda erimelere yol açarlar. İşte bizim çürük dediğimiz yapı, bu maddelerin etkisi ile erimiş diş dokusudur.
Dişlerin yapısı nasıldır?
Çürüklerin ilerleme miktarlarına göre sınıflanması, yapılacak tedaviyi etkilemektedir. Bu sınıflamayı daha iyi anlamak için öncelikle biraz diş dokularından bahsedelim. Dişlerimiz tabakalı bir yapıya sahiptir ve 3 tabakası vardır.
- Mine
- Dentin
- Pulpa
En üst tabaka minedir. Dişin kemik dışarısında kalan kısmını çepeçevre sarar ve dişin en sert, dayanıklı dokusudur. İşte bu yapısından ötürü mineye dişimizin zırhı diyebiliriz. Dişi korur ve sağlamlığını sağlar. Bunun altında mineye destek ve daha yumuşak bir dentin dokusu vardır. Dentinin bu elastik yapısı dişe gelen kuvvetleri karşılayıp bu kuvvetler karşısında kırılmasını önler. Dentinin yapısında minik kanalcıklar vardır ve dinamik bir yapıya sahiptir. Dişin en içerisinde ise bir boşluk vardır ve aynı sert kemiklerin içerisinin kemik iliği ile dolu olması gibi dişin içindeki bu boşluğu da pulpa dokusu doldurur. Pulpa, damar ve sinirlerden oluşan, dişin canlı dokusudur.
Diş çürüğü nasıl ilerler? Diş çürüğünün tedavisi nelerdir?
Diş çürüklerini 3 gruba ayırabiliriz.
- Mine çürüğü
- Dentin çürüğü
- Derin dentin çürüğü
Mine çürüğü:
Çürük, öncelikle dişimizin zırhı olan minede başlar ve minenin sağlam yapısında yavaş yavaş ilerler. Hatta gıda artıkları iyi temizlenmeye başlanırsa diş çürüğü geçmez ancak burada durmuş çürük olarak ilerlemeden yıllarca kalabilir. Bizim için başlangıç seviyesinde çürük (mine çürüğü) dediğimiz çürük tipidir. Mine çürüğü tedavisi olarak; dolgu yapılabilir, hiç dokunulmayıp hastaya çürüğü durdurmak için nasıl temizleyeceği anlatılabilir veya çürük yüzeyi, temizlenir yüzey haline getirilebilir.
Dentin çürüğü:
Çürük, dentine indiğinde ise maalesef minedeki çürükler kadar şanslı olmuyoruz. Çünkü artık zırh delinmiş ve kanalcıkları hassas dentin dokusuna ulaşılmıştır. Artık ufak ufak hassasiyetler başlar. Minede çok yavaş ilerleyen çürük, dentine indiğinde hız kazanmaya başlar. İşte bu aşamada çürüğün durma ihtimali yoktur. Mutlaka dolgu gerektirir. Dentin dokusunun (minenin altındaki destek dokusu) kalınlığının yarısına kadar ulaşan çürükler, bizim için küçük çürüklerdir ve dolgu ile rahatlıkla tedavi edebiliriz.
Derin dentin çürüğü:
Dentinin yarı kalınlığı çürük tarafından aşıldığında bizim için tehlikeli alana girmiş kabul ederiz. Çünkü bu derin çürükler artık dişin içerisindeki pulpayı yani dişin damar ve sinir dokusunu etkilemeye başlar ve diş de kendini korumak için yapısında bir takım değişiklikler yapar. İşte derin çürüklerde ağrı, sızı ve hassasiyetin olmasının sebebi budur. Derin dentin çürüklerinin tedavisi kuafaj tedavisidir. Bu aşamada çürük tedavi edilmezse mikroorganizmalar ilerleyerek pulpaya ulaşır. Şiddetli ağrılar başlar ve kanal tedavisi gerektirir.
Derin diş çürüğü nasıl temizlenir?
Tehlikeli bölgeye ulaşmış derin çürükler temizlenirken özel bir protokol uygulanır. Dentine ulaşmış hiçbir çürük geçmez, iyileşmez, evde çürük temizlenemez. Çünkü diş hassas bir dokudur ve her tabakaya özel temizleyici uçlarla hassas müdahale ister. Öncelikle mine, elmas uçlarla tüm çürük dokusu görünecek şekilde kaldırılır. Daha sonra çürük, dentin dokusu etraftaki duvarlardan başlanarak dişin içerisindeki sinir dokusuna (pulpaya) doğru çevresel temizleme yöntemi ile temizlenir. Bu aşamada temizleme, dentine özel çelik veya tungsten carbit uçlar kullanılarak çok nazikçe, basınçsız ve uygun soğutma altında yapılır. Bunların yanında her dolguda uyguladığımız dezenfeksiyon protokolümüzü daha sıklıkla yaparız. Çünkü olabildiğince mikroorganizmalardan arınmış bir yüzey, pulpaya çok yaklaşsak bile, bize uygun materyallerle dişi kurtarma şansı verir.
Kuafaj tedavisi sonrası ağrı olur mu?
Derin çürüklerin tedavisinden (kuafaj) sonra dişler canlı kalsalar bile diğer dişlerden daha hassas olabilirler. Özellikle soğuğu daha fazla hissederler ancak bu genellikle geçici bir süreçtir. Eğer derin çürüklü bir dişinizin tedavisinin ardından çok şiddetli, sizi uykunuzdan uyandıran, zonklayıcı tarzda bir ağrınız olursa sizi tedavi eden hekiminize görünmenizi tavsiye ederiz. Şayet dişiniz tedaviyi tolere edememiş ve kanal tedavisi gerekiyor olabilir.
Çürük ilerlemesi nasıl önlenir?
Bazen hastalarımız problemlerinin farkında oldukları halde bazı sebeplerden tedavilerini ihmal edebilmektedirler. Diş çürüğünü evde giderme, temizleme ya da geçirme yöntemleri olmadığı için mutlaka bir diş hekimine danışılması gerekmektedir. Aksi taktirde başlangıç seviyesinde ya da derin olmayan çürükler tedavi edilmediğinde büyürler. Bu, daha fazla doku kaybı ve risk demektir. Bunun yanı sıra çürükler sadece dişlerin üst kısmından başlamaz, hatta çoğunlukla dişlerin birbirine değdiği ara yüzeylerden başlar. Arayüz çürüklerinin yüksek hassasiyet yapmaması, ağız içinde ayrıntılı muayene dışında belli olmaması, hatta bazılarının diş filmi çekilmeden tespit edilememesi bir çok insanın çürüklerini fark edememesine sebep olur. Bu sebeplerden ötürü biz, altı ayda bir genel diş hekimi muayenenizi yaptırmanızı, diş hekiminizin yönlendirmesi doğrultusunda diş filmlerinizi çektirmenizi öneriyor, sağlıklı günler diliyoruz.
